Το απόγευμα της Πέμπτης 24 Ιουνίου 2021 υλοποιήθηκαν στον αύλειο χώρο του 13ου Δημοτικού Σχολείου Καλαμάτας δραστηριότητες σχετικές με τα ελληνικά παραδοσιακά παιχνίδια. Αυτές εντάχθηκαν στο πλαίσιο του Προγράμματος Erasmus+ με τίτλο: «Healthy Learners in a Sustainable Society» που το σχολείο μας συμμετέχει ως εταίρος. Η ιδέα ανήκει στο σχολείο Centre d’Ensenyament Col·legi Balmes από την Ισπανία. Την ίδια χρονική περίοδο με το ίδιο θέμα ασχολούνταν και εκτός από το δικό μας σχολείο και αυτό από την Ισπανία και τα σχολεία Friedensburg-Oberschule από το Βερολίνο της Γερμανίας και Fridaskolan από την πόλη Uddevalla της Σουηδίας.
Οι μαθητές και μαθήτριές μας κατά τμήμα και για ένα δεκάλεπτο κάθε φορά γνώρισαν με βιωματικό τρόπο εφτά από τα εξής δέκα παραδοσιακά παιχνίδια:
Τα παιχνίδια:
Α1: Αλάτι ψιλό, αλάτι χοντρό
Τα παιδιά είναι σε κύκλο καθισμένα στο έδαφος. Ένα παιδί λέει το τραγούδι και τρέχει γύρω- γύρω από τον κύκλο. Όταν σταματήσει το τραγούδι αφήνει πίσω από την πλάτη ενός παιδιού το μαντηλάκι που κρατάει στα χέρια του. Το παιδί που έχει πίσω του το μαντήλι πρέπει να το πάρει και να το κυνηγήσει, γύρω όμως από τον κύκλο. Στόχος του παιχνιδιού είναι να τρέξει και να καθίσει το παιδί στη θέση του άλλου παιδιού που σηκώθηκε και το κυνηγάει. Εάν τα καταφέρει κερδίζει και κάνει τον γύρο το άλλο, εάν όμως το πιάσει τότε και πάλι το ίδιο ξανακάνει τον γύρο τραγουδώντας το τραγούδι.
Α2: Βασιλιά, βασιλιά με τα 12 σπαθιά
Στην αρχή «τα βγάζουν» κι αυτός που θα βγει πρώτος, θα γίνει βασιλιάς. Ύστερα τα παιδιά ρωτούν τον βασιλιά:
«Βασιλιά Βασιλιά, με τα δώδεκα σπαθιά, τι ώρα είναι;»
κι εκείνος τους απαντάει:
«ώρα για δουλειά»
και τότε τα παιδιά αρχίζουν να μιμούνται μια δουλειά, χωρίς να μιλούν. Ο βασιλιάς πρέπει να μαντέψει τι δουλειά έκαναν και αν δεν το βρει είναι υποχρεωμένος να μιμηθεί το ζώο που θα το πουν τα παιδιά.
Β: Μπίζ
Ένα παιδί κρύβει τα μάτια του “μάνα” και ένα άλλο από τα υπόλοιπα το ακουμπά. Όλοι φωνάζουν «μπιζ» και σηκώνουν το ένα χέρι. Η «μάνα» τότε ανοίγει τα μάτια και λέει ποιο μπορεί να ήταν αυτό που το ακούμπησε. Αν το βρει, κάνει αυτό τη «μάνα». Αν όχι, συνεχίζει το ίδιο παιδί.
Γ: Κρικηλασία – τροχός (αρχαίο παραδοσιακό παιχνίδι)
Έχουν βρεθεί πολλές παραστάσεις σε αρχαία αγγεία που αναπαριστούν αυτό το παιχνίδι. Τα παιδιά χωρισμένα σε δύο ομάδες χτυπώντας με ένα ραβδάκι ένα στεφάνι ξύλινο ή ορειχάλκινο το κυλούν. Φτάνουν ως ένα σημείο και επιστρέφουν στην ομάδα τους. Ακολουθεί το επόμενο παιδί. Νικήτρια είναι η ομάδα που θα περάσουν όλα τα παιδιά της από τη συγκεκριμένη διαδρομή.
Δ1: Σκυταλοδρομίες
Τα παιδιά είναι χωρισμένα σε δύο ομάδες. Ξεκινούν να τρέχουν δύο παιδιά, ένα από καθεμία ομάδα. Όταν τρέξουν μια συγκεκριμένη απόσταση, επιστρέφουν στην ομάδα τους και δίνουν τη σκυτάλη (μία ξύλινη ράβδο) στο επόμενο παιδί. Κερδίζει η ομάδα που θα ολοκληρώσουν το τρέξιμο όλα τα μέλη της.
Δ2: Γύρω, γύρω όλοι στη μέση ο Μανόλης
Τα παιδιά σχηματίζουν έναν κύκλο γύρω από ένα παιδί, αγόρι ή κορίτσι – δηλαδή το Μανόλη -, ο οποίος στέκεται όρθιος πάνω από ένα σκαμνί.
Τα παιδιά τραγουδούν γύρω απ’ το Μανόλη:
« Γύρω-γύρω όλοι στη μέση ο Μανόλης,
όλοι κάθονται στη γη
κι ο Μανόλης στο σκαμνί.»
Όλα τα παιδιά κάθονται αμέσως κάτω, ενώ αυτός που τυχαίνει να βρίσκεται πίσω απ’ το σκαμνί του Μανόλη, το τραβάει πριν καθίσει.
Αν ο Μανόλης πέσει κάτω, επειδή του τράβηξαν το σκαμνί, συνεχίζει το ρόλο του σαν «Μανόλης» αυτός που του τράβηξε το σκαμνί. Αν όμως προλάβει και καθίσει, συνεχίζει ο ίδιος «Μανόλης» μέχρι να πέσει.
Ε1: Άλλο πετάει, άλλο κυλάει
Έχει αρκετές ομοιότητες με την σκυταλοδρομία. Αντί για σκυτάλη η μια ομάδα κρατά μία ρόδα και η άλλη μια ανοιχτή ομπρέλα που έχει μέσα της μια μπάλα. Θα πρέπει να κυλήσουν τη ρόδα και να μεταφέρουν την ανοιχτή ομπρέλα χωρίς να πέσει από μέσα η μπάλα. Κερδίζει αυτή η ομάδα που θα τελειώσουν όλα τα παιδιά το παιχνίδι.
Ε2: Το μαντηλάκι
Οι δυο ομάδες των παιδιών βρίσκονται η μια απέναντι στην άλλη. Κάθε παίχτης έχει και από έναν αριθμό που είναι διαφορετικός με τα παιδιά της ομάδας του αλλά ο ίδιος με κάποιο από τα παιδιά της άλλης ομάδας. Στο μέσο της απόστασης των ομάδων υπάρχει κάποιος που κρατά ένα μαντηλάκι και λέει έναν αριθμό. Τότε ο παίκτης της κάθε ομάδας που έχει αυτό τον αριθμό πηγαίνει στο κέντρο για να πάρει το μαντηλάκι. Πρέπει να προσέχει για να πάρει το μαντηλάκι και να επιστρέψει στην ομάδα του, χωρίς να τον πιάσει ο παίκτης της άλλη ομάδας που έχει το ίδιο νούμερο και βγήκε κι αυτός να διεκδικήσει το μαντηλάκι. Διαφορετικά το μαντηλάκι το παίρνει αυτός.
ΣΤ1: Περνάει, περνάει η μέλισσα
Οι δύο ομάδες των παιδιών επιλέγουν δύο αρχηγούς. Αυτοί σε συνεννόηση μεταξύ τους επιλέγουν από μία λέξη ο καθένας χωρίς να τις ακούσουν τα υπόλοιπα παιδιά. Στη συνέχεια οι αρχηγοί στέκονται αντικριστά και πιάνουν τα χέρια τους ώστε να σχηματίσουν μια αψίδα. Τα υπόλοιπα παιδιά σε σειρά το ένα πίσω από το άλλο περνούν κάτω από την αψίδα που έχουν σχηματίσει οι αρχηγοί και τραγουδούν: «Περνά περνά η μέλισσα με τα μελισσόπουλα και με τα παιδόπουλα». Οι αρχηγοί σταματούν το τελευταίο παιδί και του λένε μυστικά στο αυτί τις δύο λέξεις που έχουν επιλέξει για να διαλέξει τη μία από τις δύο. Ανάλογα με τη λέξη που θα διαλέξει το παιδί θα πάει πίσω από τον αρχηγό που έχει αυτή τη λέξη. Όλα αυτά χωρίς να ακούσουν τίποτα τα υπόλοιπα παιδιά. Νικήτρια είναι η ομάδα που θα μαζέψει τα περισσότερα παιδιά.
ΣΤ2: Μέλισσα, μέλισσα μέλι γλυκύτατο
Τα παιδιά χωρίζονται σε δύο ομάδες, κρατιούνται από τα χέρια, οι ομάδες στέκονται αντικριστά σε απόσταση και η πρώτη αρχίζει να λέει:
«Μέλισσα, μέλισσα»
«Μέλι γλυκύτατο», απαντά η άλλη ομάδα.
«Και ποιον θέλετε;» ρωτά η πρώτη.
Η άλλη ομάδα λέει το όνομα ενός παιδιού.
Τότε το παιδί τρέχει προς την άλλη ομάδα και προσπαθεί να περάσει ανάμεσά τους, όχι με τα χέρια αλλά χρησιμοποιώντας το στήθος του.
Αν τα καταφέρει, παίρνει στην ομάδα του όποιο παιδί θέλει. Αν δεν τα καταφέρει, τον παίρνει η άλλη ομάδα. Το παιχνίδι τελειώνει όταν διαλυθεί μία από τις δυο ομάδες.
7. Traditional games in the school yard.
On Thursday, 24th of June 2021, in the afternoon there were some activities in the schoolyard of the 13th Primary School in Kalamata.
These activities were relevant to the Greek traditional games and they were part of the framework of Erasmus+ Project with the title: “Healthy Learners in a Sustainable Society”. Our school takes part in the above project as a participant. The idea belongs to the Centre d’Ensenyament Col·legi Balmes School from Spain. During the same time, the other schools of the project – Friedensburg-Oberschule in Berlin, Germany and Fridaskolan in Uddevalla, Sweden, were dealing with the same theme. Our students of each grade apart, in ten minutes time, got familiar with the seven of the total ten traditional games and played and played the games in an experiential way.
THE GAMES
(Some titles of the games cannot be accurately translated)
1st grade
Class A1: “Fine salt, coarse salt”
The children sit on the ground forming a circle. One of them says the song and runs around the circle when he/she stops singing; he/she leaves a handkerchief behind the back of a child. This child has to run after the first kid only around the circle. The goal of the game is that the second kid must take the first kid’s position faster than the first. If he manages to do this, he wins. If not, he repeats the same round, singing the song again.
Class A2: “King, king with the 12 swords”
In the begging the kids decide who will be the first to become the king. Then the other children ask the king: “King, king with the 12 swords, what time is it?” Then he replies:
“It’s time for work”
The children start imitating a job without talking at all. The king must guess the right king of job. If he fails, he has to imitate the certain animal that the children have chosen.
2nd grade: “Biz”
A child closes his/her eyes. This child is called “Mym”. Another child touches the first child. All children shout “Biz” and raise one of their hands. Then “Mum” opens his/her eyes and tries to guess who the child that touched “Mum” was. If he/she finds the kid, then its he/she turn to become “Mum”. If not, the game is continued by the same child.
3rd grade: “Cricket-wheel (ancient traditional game)”
A lot of representations on ancient vessels have been found, informing us about this game. The children are separated in two teams. They use skill to keep a wheel moving with a stick. The wheel is made of wood or copper. The wheel starts rolling. They reach a certain spot and they return to their team. The next kid takes turn. If all the children of the team manage to complete the certain route, their team will be the winner.
4th grade
Class D1: “Relay race”
The kids form two teams. Two children (one of each team) start running. When they cover equal distance, they return to their team and pass the next runner the “baton” (a stick like object). The team’s members, who will cover the distance first, are the winners.
Class D2: “Ring a Ring o’ Roses
In Greek terms
“All kids around and around , “Manolis” in the middle”
The children form a circle around a child either boy or girl. This child is called “Manolis”. He/she stands on a stool. The kids sing and move around “Manolis”. Then all children sit on the ground immediately, but the child behind the stool pulls it back before “Manolis” sits on it.
If “Manolis” falls down, the other kid will continue Manoli’s role. If the first kid sits on the stool in time, then he will go on playing his role until he falls down.
5th grade
Class E1: “Something flies, something rolls”
This game is similar to relay-race. Instead of baton the first team holds a wheel and the other team holds an open umbrella with a ball in it. They have to roll the wheel and carry the open umbrella without any falling of the ball. The children who finish first are the winners.
Class E2: “The handkerchief”
The two teams stand opposite to each other. Every player has a different number in his own team. This number is a same with the number of a player from the opponent team. In the middle of the distance of the two teams there is a child who holds a handkerchief and tells a number. Then, the players of each team with the same number go to centre to take the handkerchief. Every player must be careful. If he manages to take the handkerchief and brings it back to his players, his team will be winner. If the opponent player catches him and takes the handkerchief, the opponent team is the winner.
6th grade
Class 6a: “Pass, pass the bee”
The two groups of children choose two leaders who find two secret words (one word for each leader) and then they stand opposite to one other forming an arch. The other kids take turns and pass under the arch and sing: “pass, pass, the bee with little bees and the little kids”. The leaders stop the last child and whisper in his/her ear the two secret words. The child chooses one of the two words and stands behind the leader who chose the word. The group that gathers most of the kids is the winner.
Class 6b: “Bee, bee with the sweetest honey”
The children are separated in two groups. They hold their hands and stand facing each other in a distance. The first group says:
“Bee, bee”
The other group responds:
“The sweetest honey”
“Who do you wants?” asks the first group.
The other group tells the name of a kid. Then the kid runs towards the opposite group. He/she uses his/her chest and tries to pass between them. If he/she manages it, he/she takes a child for his/her own group. If not, the other group takes the child. The game is over when one player of the groups loses all his/her members.